Inwazja Rosji na Ukrainę spotkała się z powszechnym oburzeniem krajów zachodu i skutkowała nałożeniem na agresora sankcji, których najprawdopodobniej nie spodziewano się na Kremlu. W niniejszym artykule przedstawimy rozwiązania wprowadzone przez UE oraz ich krótkie podsumowanie.
Unijne sankcje
Rosja zaatakowała Ukrainę 24 lutego, jednakże już dzień wcześniej – w odpowiedzi na decyzję Federacji Rosyjskiej o uznaniu niekontrolowanych przez rząd obszarów obwodów donieckiego i ługańskiego na Ukrainie za niezależne podmioty oraz o wysłaniu rosyjskich wojsk na te obszary – UE wprowadziła pakiet sankcji dot. ograniczeń dostępu Rosji do unijnych rynków i usług kapitałowych i finansowych oraz ukierunkowane sankcje wobec 351 członków rosyjskiej Dumy Państwowej.
24 lutego uzgodniono pakiet sankcji masowych i ukierunkowanych. Pakiet sankcji opiera się na pięciu filarach: pierwszy to sektor finansowy; drugi – sektor energetyczny; trzeci – sektor transportowy; czwarty – kontrola eksportu i zakaz finansowania eksportu; i piąty – polityka wizowa.
Pakiet obejmujący sankcje finansowe ma w znaczący sposób ograniczyć dostęp Rosji do najważniejszych rynków kapitałowych – ma uderzyć w kluczowe przedsiębiorstwa państwowe, jak i w członków rosyjskiej elity poprzez zakaz przyjmowania od nich depozytów pieniężnych na terenie Europy. Ograniczenie Rosji w przesyle zaawansowanych technologii ma wyizolować państwo, znacząco osłabiając jego ekonomiczną siłę.
25 lutego UE postanowiła zamrozić aktywa Władimira Putina i Siergieja Ławrowa (część drugiego pakietu sankcji).
Trzeci pakiet sankcji zostaje zatwierdzony 28 lutego i obejmuje następujące rozwiązania:
– zakaz transakcji z rosyjskim Bankiem Centralnym;
– wsparcie o wartości 500 mln EUR finansujące zapewnienie sprzętu i dostaw ukraińskim siłom zbrojnym;
– zakaz przelotów przez przestrzeń powietrzną UE i dostępu do unijnych lotnisk dla rosyjskich przewoźników;
– kolejne sankcje wobec 26 dodatkowych osób i jednego podmiotu.
Jednocześnie, 2 marca wykluczono siedem rosyjskich banków z systemu SWIFT oraz zakazano sprzedaży, dostarczania, transferu czy eksportu banknotów euro do Rosji lub do do jakiejkolwiek osoby fizycznej lub prawnej lub podmiotu w Rosji. Dodatkowo, zawieszono działalność nadawczą w UE agencji Sputnik i stacji Russia Today do czasu zakończenia agresji wobec Ukrainy i zakończenia działalności w zakresie dezinformacji przeciwko UE i jej państwom członkowskim.
Spadek wartości rubla i technologiczna izolacja Rosji
Skutki wprowadzonych przez Unię Europejską, jak i poszczególnych krajów sankcji, zaczynają być widoczne już teraz. Przewidywania co do drastycznego spadku wartości rubla doprowadziły do podjęcia przez rosyjski Bank Centralny decyzji o podniesieniu stóp procentowych do 20%. Zmiana ta dotknie wielu obywateli Rosji posiadających kredyty hipoteczne. Rosjanie próbują gwałtownie wypłacać walutę z rosyjskich banków. Ceny, zwłaszcza towarów powszechnie konsumowanych, znacząco wzrosły. Jak zaznacza Iwona Wiśniewska z Ośrodka Studiów Wschodnich – w Rosji funkcjonuje koszyk towarów o znaczeniu socjalnym (kasza gryczana, chleb, olej itp.), które są objęte kontrolą państwową. Regulowanie cen artykułów realnie przerzuca koszt na rosyjski biznes, który i tak ponosi dotkliwe konsekwencje obecnej sytuacji.
Nie sposób również nie zaznaczyć roli pośrednich skutków wprowadzonych sankcji. Od kilku dni obserwujemy wycofywanie się wiodących międzynarodowych firm z rynku rosyjskiego. Decyzje te z pewnością odczują mieszkańcy Rosji w swoich codziennych wyborach, jak i rosyjskie firmy współpracujące z zagranicznymi koncernami. W zdigitalizowanym świecie Kreml wybrał ścieżkę, która osłabi jej potencjał gospodarczy i wykluczy z międzynarodowego biznesu i technologii.
Źródła:
1) Iwona Wiśniewska, Ośrodek Studiów Wschodnich – https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-03-04/masowe-sankcje-posrednie-uderzaja-w-rosje
2) https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1103885%2Cekspertka-wskutek-sankcji-rosje-czeka-izolacja-od-swiata-gleboka-recesja-w
3) https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/sanctions/restrictive-measures-ukraine-crisis/history-ukraine-crisis/
4) https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/sanctions/restrictive-measures-ukraine-crisis/
5) https://poland.representation.ec.europa.eu/news/sankcje-ue-wobec-rosji-2022-02-25_pl
