Komisja przyjęła wniosek ustawodawczy w sprawie udostępnienia płatności natychmiastowych w euro wszystkim obywatelom i przedsiębiorstwom posiadającym rachunek bankowy w UE lub w jednym z państw EOG. Celem wniosku jest zapewnienie, aby płatności natychmiastowe w euro były przystępne cenowo, bezpieczne i realizowane bez przeszkód w całej UE.
Płatności natychmiastowe pozwalają przesłać pieniądze w ciągu 10 sekund o dowolnej porze dnia. Jest to rozwiązanie znacznie szybsze w porównaniu z tradycyjnymi poleceniami przelewu, które są przyjmowane przez dostawców usług płatniczych jedynie w godzinach urzędowania i które docierają na rachunek odbiorcy dopiero następnego dnia roboczego, co może zająć do trzech dni kalendarzowych. Płatności natychmiastowe znacznie zwiększają szybkość i wygodę dla konsumentów, przykładowo gdy opłacają oni rachunki lub odbierają pilne przelewy (np. w nagłych przypadkach medycznych). Ponadto w przypadku przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP, w tym detalistów, przyczyniają się do wyraźnej poprawy przepływów środków pieniężnych i przynoszą im oszczędności. Uwalniają one środki zawieszone obecnie w systemie finansowym w trakcie przesyłania płatności („przelewy w realizacji”), które można by szybciej przeznaczyć na konsumpcję lub inwestycje – chodzi o prawie 200 mld euro blokowanych każdego dnia. Jednakże tylko 11 proc. wszystkich poleceń przelewu wykonywanych było na początku 2022 r. w trybie natychmiastowym. Obecny wniosek ma na celu usunięcie barier, które uniemożliwiają upowszechnienie płatności natychmiastowych i związanych z nimi korzyści.
Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, stwierdził, że „Płatności natychmiastowe stają się szybko normą w wielu krajach. Powinny one być także dostępne w Europie dla wszystkich, tak abyśmy mogli zachować konkurencyjność w skali światowej i jak najlepiej wykorzystać możliwości innowacji oferowane przez epokę cyfrową. Ludzie odnoszą korzyści dzięki większemu wyborowi i większej wygodzie, a przedsiębiorstwa zyskują na lepszej kontroli nad przepływem środków pieniężnych i niższych kosztach operacyjnych. Przedstawiony dziś wniosek wzmocni naszą gospodarkę, uczyni ją bardziej wydajną i pomoże jej rozwijać się”.
Mairead McGuinness, komisarz do spraw stabilności finansowej, usług finansowych i unii rynków kapitałowych: „Przejście od przelewów „dnia następnego” do przelewów „dziesięciosekundowych” to przełomowa zmiana, która jest porównywalna z zastąpieniem tradycyjnej poczty e-mailem. Obecnie prawie dziewięć na dziesięć poleceń przelewu w euro jest w dalszym ciągu realizowanych jako tradycyjne „wolne” przelewy. Trudno zrozumieć, dlaczego wielu obywateli i wiele przedsiębiorstw nie może wysyłać i otrzymywać pieniędzy w sposób bezzwłoczny, skoro od 2017 r. działa już technologia umożliwiająca dokonywanie natychmiastowych płatności. Wspomniany mechanizm wysyłania i otrzymywania środków pieniężnych w ciągu kliku sekund ma szczególne znaczenie w czasie, gdy rosną rachunki gospodarstw domowych i MŚP i liczy się każdy cent. Przedmiotowa inicjatywa przyniesie bezpośrednie korzyści obywatelom i przedsiębiorstwom UE”.
Wniosek, który zmienia i modernizuje rozporządzenie z 2012 r. w sprawie jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA), obejmuje cztery wymogi dotyczące płatności natychmiastowych w euro:
- powszechne udostępnienie płatności natychmiastowych w euro, wraz z nałożeniem na unijnych dostawców usług płatniczych, którzy oferują już polecenia przelewu w euro, obowiązku zaoferowania w określonym terminie również ich natychmiastowej wersji;
- zapewnienie przystępności cenowej płatności natychmiastowych w euro, co wiąże się z tym, że dostawcy usług płatniczych zostaną zobowiązani do naliczania za płatności natychmiastowe w euro ceny, która nie przekracza ceny naliczanej za tradycyjne przelewy nie-natychmiastowe w tej walucie;
- zwiększenie zaufania do płatności natychmiastowych – dostawcy będą mieć obowiązek sprawdzania zgodności między numerem rachunku bankowego (IBAN) a nazwą beneficjenta podaną przez płatnika w celu ostrzeżenia płatnika – przed dokonaniem płatności – o ewentualnym błędzie lub oszustwie;
- usunięcie przeszkód w przetwarzaniu płatności natychmiastowych w euro przy jednoczesnym zachowaniu skuteczności kontroli względem osób podlegających sankcjom UE za pomocą procedury, zgodnie z którą dostawcy usług płatniczych będą co najmniej raz dziennie weryfikować swoich klientów pod kątem unijnych wykazów sankcji zamiast monitorować pojedynczo wszystkie transakcje.
Przedmiotowy wniosek posłuży wsparciu innowacji i konkurencji na unijnym rynku płatności, w pełnej zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi sankcji i zwalczania przestępczości finansowej. Przyczyni się on również do realizacji szerszych celów Komisji w zakresie cyfryzacji i otwartej strategicznej autonomii. Inicjatywa ta jest zgodna z priorytetem Komisji, jakim jest stworzenie gospodarki służącej ludziom i tworzącej atrakcyjniejsze środowisko inwestycyjne.
Kontekst
Dostępność płatności natychmiastowych i ewentualne związane z nimi opłaty różnią się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich, co utrudnia wprowadzenie przelewów natychmiastowych na jednolitym rynku. Konieczne jest zatem podjęcie interwencji ustawodawczej w celu zwiększenia skali natychmiastowych płatności w euro w całej UE i uwolnienia wynikających z tego korzyści dla unijnych obywateli i przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP. Ci ostatni zyskaliby również na usprawnionym przepływie środków pieniężnych i większym wyborze metod płatności.
Dzisiejszy wniosek jest zgodny z kluczowym zobowiązaniem zawartym w strategii Komisji w zakresie płatności detalicznych z 2020 r., której celem było pełne wdrożenie płatności natychmiastowych w UE. Przedkłada się go w formie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie z 2012 r. w sprawie jednolitego obszaru płatności w euro, które zawiera już ogólne przepisy dotyczące wszystkich poleceń przelewu w euro (SEPA), dodając przepisy szczegółowe dotyczące płatności natychmiastowych w euro (SEPA). Proponowane przepisy przewidują etapowy harmonogram wdrożenia, zróżnicowany dla poszczególnych elementów inicjatywy oraz względem poszczególnych państw członkowskich – należących do strefy euro i państw spoza tej strefy – w celu zapewnienia odpowiedniego czasu realizacji i pełnej proporcjonalności.
Źródło: ec.europa.eu
