Metodologia oceny zgodności technicznej z zaleceniami FATF i skuteczności systemów AML/CFT/CPF

03 września 2024

W sierpniu br. FATF (Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy) opublikował metodologię oceny zgodności technicznej z zaleceniami FATF i skuteczności systemów AML/CFT/CPF. Grupa na bieżąco ocenia realizację zaleceń FATF przez każdego z członków oraz jego działania mające na celu przeciwdziałanie praniu pieniędzy, finansowaniu terroryzmu i finansowaniu rozprzestrzeniania broni masowego rażenia. Metodologia oceny zgodności technicznej z zaleceniami FATF i skuteczności systemów AML/CFT/CPF (w skrócie Metodologia FATF) określa proces oceny, który koncentruje się na dwóch odrębnych obszarach:

Skuteczność – każda ocena będzie w dużym stopniu skupiać się na skuteczności, aby zapewnić, wdrażanie i wykorzystywanie przez kraje uchwalane przepisy ustawowe, wykonawcze oraz polityki. Kraj musi wykazać, że w kontekście ryzyka, na które jest narażony, posiada skuteczne ramy ochrony systemu finansowego przed nadużyciami. Większy nacisk zostanie również położony na główne zagrożenia i kontekst. Dzięki temu kraje oraz dokonujące przeglądu zespoły oceniające skupią się na obszarach, w których ryzyko jest najwyższe, a nie tylko na tych o niższym ryzyku, gdzie stosunkowo łatwiej jest wszcząć dochodzenia i uzyskać wyroki skazujące. Zespół oceniający przyjrzy się 11 kluczowym obszarom lub natychmiastowym wynikom, w celu określenia poziomu skuteczności wysiłków danego kraju.
Zgodność techniczna (technical compliance) – każda ocena sprawdza również, czy kraj posiada wszystkie niezbędne przepisy, regulacje i instrumenty prawne, zgodnie z wymaganiami technicznymi zawartymi w 40 Zaleceniach FATF. Te ramy prawne, regulacyjne i operacyjne stanowią podstawę skutecznego systemu pozbawiania przestępców dochodów z przestępstw, a terrorystów możliwości finansowania i zapobiegania szkodom, jakie mogą wyrządzić naszemu społeczeństwu.

FATF zmienił swoją metodologię oceny w 2022 r. i rozpoczął piątą rundę ocen w ramach tej metodologii w 2024 r. Natomiast organy krajowe na wzór FATF będą również stopniowo stosować tę metodologię po zakończeniu poprzedniej rundy ocen.

Metodologia FATF z 2013 r. dotycząca oceny zgodności z zaleceniami FATF i skuteczności systemów AML/CFT oraz Procedury czwartej rundy wzajemnych ocen FATF w zakresie AML/CFT będą nadal mieć zastosowanie do krajów ocenianych w ramach poprzedniej rundy ocen i związanych z nimi procesami następczymi.

Sprawozdanie z wzajemnej oceny zawiera dogłębny opis i analizę krajowego systemu zapobiegania nadużyciom systemu finansowego, a także ukierunkowane zalecenia dla kraju dotyczące dalszego wzmacniania jego systemu. Stanowi to punkt wyjścia, ponieważ określa działania priorytetowe, które kraj musi podjąć, aby wzmocnić ramy krajowe i zwiększyć skuteczność swoich działań w zakresie AML/CFT/CPF. Zalecenia zawarte w sprawozdaniach o wzajemnej ocenie będą w większym stopniu zorientowane na wyniki i skupią się na konkretnych działaniach i harmonogramach zwalczania prania pieniędzy, finansowania terroryzmu i finansowania broni masowego rażenia.

Metodologia będzie stosowana przez FATF, organy regionalne na wzór FATF (FATF-Style Regional Bodies – FSRB) i inne organy oceniające, takie jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank Światowy. Metodologię przyjęta została w lutym 2022 r. i regularnie aktualizowana. Runda wzajemnych ewaluacji w oparciu o Metodologię przyjętą w 2022 r. będzie cyklem sześcioletnim, znacznie krótszym niż poprzednie rundy, które trwały średnio 10 lat.

Rewizja metodologii oceny zgodności technicznej z zaleceniami FATF i skuteczności systemów AML/CFT/CPF

FATF dokonał przeglądu Metodologii Oceny w 2022 r. po kompleksowym podsumowaniu wyników tzw. 4. rundy wzajemnej oceny (w oparciu o Metodologię Oceny z 2013 r.). W ramach tego podsumowania, czyli Raportu o stanie efektywności i zgodności ze standardami FATF, przyjrzano się temu, co idzie dobrze, oraz obszarom, w których kraje musiały poprawić swoje wyniki. Korzystając z tych informacji, FATF dokonał szeregu zmian w Metodologii i Procedurach, które będą miały zastosowanie w następnej rundzie wzajemnych ocen, która rozpocznie się, gdy wszyscy członkowie zostaną poddani ocenie pod kątem Metodologii Oceny z 2013 roku.

Przydatne linki:

Źródło: FATF