21 grudnia br. w Barcelonie (Hiszpania) zainaugurowano MareNostrum 5, najnowszy światowej klasy europejski superkomputer. Jest on jednym z 10 najpotężniejszych superkomputerów na świecie, znajduje się w barcelońskim Centrum Superkomputerowym i od marca 2024 r. będzie dostępny dla szerokiego grona europejskich użytkowników z sektora nauki i przemysłu. Szczytowa wydajność MareNostrum 5 wynosi 314 petaFLOPSów, czyli 314 mln mld obliczeń na sekundę. Jest to również najbardziej ekologiczny superkomputer w Europie. Będzie w pełni zasilany zrównoważoną energią, a zatem wysoce efektywny energetycznie. Wytwarzane przez niego ciepło będzie wykorzystywane do ogrzewania budynku, w którym się znajduje.
MareNostrum 5 jest jednym z najbardziej innowacyjnych superkomputerów na świecie, zaprojektowanym specjalnie w celu rozwiązywania złożonych problemów naukowych. Posunie naprzód prace UE w kilku dziedzinach. Pomoże na przykład europejskim badaczom medycznym, wspierając opracowywanie leków i szczepionek oraz przeprowadzając symulacje rozprzestrzeniania się wirusów. Może być również wykorzystywany do tradycyjnych zastosowań obliczeniowych w takich obszarach jak badania w dziedzinie klimatu, inżynieria, materiałoznawstwo i nauki o Ziemi.
Superkomputer ten wzmocni inne inicjatywy europejskie takie jak „Kierunek Ziemia”, której celem jest opracowanie wysoce dokładnego cyfrowego modelu Ziemi w skali globalnej, oraz inicjatywa „Wirtualny bliźniak ludzki”, również zainicjowana dziś przez Komisję. Inicjatywa „Wirtualny bliźniak ludzki” pomoże naukowcom lepiej zrozumieć ludzki organizm i doprowadzi do poprawy opieki zdrowotnej i medycyny personalizowanej.
MareNostrum 5 jest również zaprojektowany do wykorzystywania przez podmioty opracowujące sztuczną inteligencję (AI). Wyposażony jest w najbardziej zaawansowane z dostępnych obecnie akceleratorów, co pomoże zaspokoić potrzeby powstających platform AI i zwiększyć wydajność europejskich dużych modeli językowych AI. Jak zapowiedziała przewodnicząca Ursula von der Leyen w swoim orędziu o stanie Unii, MareNostrum 5 zostanie udostępniony europejskim start-upom zajmującym się sztuczną inteligencją na potrzeby szkolenia ich modeli. Powinno to pomóc przyspieszyć wdrażanie europejskich technologii i etycznych algorytmów opartych na sztucznej inteligencji, umożliwiając UE przewodzenie światowym wysiłkom na rzecz odpowiedzialnej, etycznej i bezpiecznej sztucznej inteligencji.
Nowy system stanowi inwestycję o łącznej wartości ponad 151 mln euro na pokrycie kosztów nabycia i utrzymania, z czego 50 % pochodzi z UE, a 50 % z konsorcjum pod przewodnictwem Hiszpanii, do którego naleją również Portugalia i Turcja.
Kontekst
Wspólne Przedsięwzięcie w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali (Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC) to podmiot prawny i finansujący utworzony w 2018 r., aby umożliwić UE i państwom uczestniczącym we Wspólnym Przedsięwzięciu EuroHPC koordynację wysiłków i połączenie zasobów w celu uczynienia z Europy światowego lidera w dziedzinie obliczeń superkomputerowych. W lipcu 2021 r. Rada przyjęła rozporządzenie w sprawie Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC, co przełożyło się na dalsze inwestycje w wysokości 7 mld euro na lata 2021–2027.
Wkrótce zdolności Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC zostaną rozszerzone do eksaskalowej i wyższej mocy obliczeniowej i dzięki komputerom eksaskalowym konsorcjów JUPITER i JULES VERNE.
Moc obliczeniowa MareNostrum 5 uzupełni tę istniejących superkomputerów Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC:
- Discoverer w Bułgarii;
- MeluXina w Luksemburgu;
- Vega w Słowenii;
- Karolina w Czechach;
- LUMI w Finlandii;
- LEONARDO we Włoszech;
- Deucalion w Portugalii.
Źródło: Komisja Europejska
