1 października br., zaczął obowiązywać tzw. podatek graniczny (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism, CBAM). Jest to przełomowe narzędzie UE służące walce z ucieczką emisji i jeden z głównych filarów programu UE „Fit for 55”. Jego istotą jest wprowadzenie opłat za emisje wbudowane gazów cieplarnianych w przywożonych towarach przez obowiązek nabycia przez importerów tzw. certyfikatów CBAM, wycenianych na podstawie średnich tygodniowych aukcji uprawnień do emisji CO2.. Dzięki temu polityka klimatyczna UE nie zostanie osłabiona przez przenoszenie produkcji do krajów o mniej ambitnych standardach ekologicznych lub zastępowanie produktów UE importem charakteryzującym się większą emisją dwutlenku węgla.
W fazie przejściowej, trwającej do końca 2025r., CBAM będzie dotyczyć wyłącznie importu cementu, żelaza i stali, aluminium, nawozów, energii elektrycznej i wodoru. Unijni importerzy tych towarów będą musieli raportować wielkości swojego importu oraz emisji gazów cieplarnianych (GHG) powstających podczas produkcji przywożonych towarów. Na tym etapie nie będą zobowiązani do uiszczania opłat. Importerzy proszeni są o gromadzenie danych za czwarty kwartał 2023 r., jednak pierwsze sprawozdanie będzie musiało zostać złożone do dnia 31 stycznia 2024 r. Ponadto w strukturę CBAM wprowadzono szereg elementów zapewniających elastyczność przez pierwszy rok obowiązywania, takich jak wykorzystanie wartości domyślnych do raportowania wbudowanych emisji oraz możliwość wykorzystania zasad monitorowania, raportowania i weryfikacji obowiązujących w kraju produkcji.
Faza przejściowa będzie okresem nauki dla wszystkich zainteresowanych stron (importerów, producentów i administracji). Umożliwi to Komisji Europejskiej zebranie przydatnych informacji na temat emisji wbudowanych w celu udoskonalenia metodologii dla właściwego okresu rozpoczynającego się w 2026 r. Od tego dnia importerzy będą musieli zakupić i umorzyć liczbę „certyfikatów CBAM” odpowiadającą ilości gazów cieplarnianych zawartych w importowanych towarach objętych CBAM.
Aby pomóc importerom z UE i producentom spoza UE w praktycznym wdrażaniu nowych przepisów, 1 października udostępniony został przejściowy rejestr CBAM, który pomoże importerom w wykonywaniu i zgłaszaniu wymaganych obliczeń. Komisja stopniowo udostępnia również szczegółowe wytyczne, materiały szkoleniowe i webinary, a także arkusze informacyjne dotyczące poszczególnych sektorów oraz listę kontrolną krok po kroku, aby wesprzeć przedsiębiorstwa we wdrażaniu nowych obowiązków. Więcej informacji oraz materiały dostępne są na dedykowanej stronie: Carbon Border Adjustment Mechanism
Źródło: Komisja Europejska
