W opublikowanym 17 lipca br. sprawozdaniu z wdrażania deklaracji berlińskiej z 2020 r. na temat administracji cyfrowej opartej na wartościach wskazano, że państwa członkowskie poczyniły postępy w rozwijaniu umiejętności cyfrowych i wdrażaniu innowacyjnych technologii w obszarze usług użyteczności publicznej. Państwa członkowskie muszą jednak włożyć więcej wysiłku w prace nad poprawą partycypacji społecznej i włączenia cyfrowego, a także nad zwiększeniem zaufania do usług cyfrowych i ich bezpieczeństwa.
Deklaracja berlińska jest kontynuacją deklaracji z Tallinna w sprawie administracji elektronicznej z 2017 r. i rozszerza zasady stawiające użytkownika na pierwszym miejscu, sformułowane w deklaracji z Tallina, tym samym przyczyniając się do transformacji cyfrowej w Europie utwierdzonej na wartościach demokratycznych i zasadach etycznych.
Postęp jest tak ważny, ponieważ sprawiedliwe, sprzyjające włączeniu społecznemu, otwarte i godne zaufania cyfrowe usługi użyteczności publicznej są istotnym czynnikiem napędzającym skuteczną cyfryzację społeczeństwa i gospodarki w Europie. Cyfrowe i interoperacyjne usługi użyteczności publicznej odgrywają zasadniczą rolę w utrzymaniu odporności, konkurencyjności i innowacyjności UE. Państwa członkowskie UE wydały łącznie ponad 48 mld euro, wykorzystując instrumenty takie jak Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz Instrument Wsparcia Technicznego, by przeprowadzić cyfryzację i transformację usług użyteczności publicznej. Podpisana w grudniu 2020 r. deklaracja berlińska stawia prawa podstawowe i wartości demokratyczne w samym centrum transformacji cyfrowej usług użyteczności publicznej w państwach członkowskich. Pomoże ona wdrożyć cyfrowe usługi użyteczności publicznej ukierunkowane na człowieka, co umożliwi realizację celów cyfrowej dekady Europy, które trzeba osiągnąć do 2030 r. Ujednolicenie działań podejmowanych przez wszystkie państwa członkowskie na rzecz transformacji zwiększy ponadto wydajność, skuteczność i interoperacyjność przy mniejszych kosztach i zgodnie z proponowanym aktem w sprawie Interoperacyjnej Europy, jednolitym portalem cyfrowym oraz europejską tożsamością cyfrową.
Ramy na rzecz społeczeństwa cyfrowego
Deklaracja berlińska stanowi wkład na rzecz społeczeństwa cyfrowego budowanego na fundamencie praw podstawowych, wartości demokratycznych oraz administracji cyfrowej opartej na wartościach, a także potwierdza zdecydowane zaangażowanie Europy na rzecz transformacji cyfrowej i wartości europejskich. W deklaracji wyznaczono cel, by najważniejsze usługi użyteczności publicznej w Unii Europejskiej do 2030 r. były świadczone całkowicie on-line, i w związku z tym położono w niej nacisk na kształtowanie transformacji cyfrowej ukierunkowanej na człowieka, a także skupiono się na interoperacyjności, będącej głównym czynnikiem prorozwojowym w obszarze cyfrowych usług użyteczności publicznej w UE.
Deklaracja ta stanowi wkład w proces monitorowania programu polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” do 2030 r. oraz związanej z nim Europejskiej deklaracji praw i zasad cyfrowych w cyfrowej dekadzie. Opublikowany dokument jest drugim już sprawozdaniem z wdrażania deklaracji berlińskiej sporządzonym podczas szwedzkiej prezydencji w Radzie UE – pierwsze sprawozdanie opublikowano w maju 2022 r. Najnowsze sprawozdanie zawiera przegląd postępów poczynionych przez państwa członkowskie we wdrażaniu działań w ramach polityki określonej w deklaracji berlińskiej i zestawia je z osiągnięciami roku poprzedniego. Odnotowano w nim pozytywne tendencje w większości obszarów, których dotyczy polityka, a zwłaszcza w poniższych:
- Państwa członkowskie nadal wdrażają strategie, realizują projekty i powołują rady, które mają na celu wzmocnienie praw podstawowych i wartości demokratycznych w sferze cyfrowej. Państwa członkowskie stworzyły wiele nowych platform, których celem jest przekazywanie informacji i wspieranie debaty o prawach podstawowych.
- Państwa członkowskie wprowadzają nowe strategie oraz inicjatywy, takie jak szkolenia, aby ich obywatele mogli rozwijać swoje umiejętności i kompetencje cyfrowe. Wszystko to przyczynia się do wzmocnienia podmiotowości obywateli oraz polepszenia ich umiejętności cyfrowych, co jest zgodne z komunikatem w sprawie przyciągania umiejętności i talentów do UE opublikowanym w kwietniu 2022 r.
- Państwa członkowskie wprowadzają do sektora publicznego innowacyjne technologie i systemy ukierunkowane na człowieka. To jeden z głównych filarów proponowanego aktu w sprawie Interoperacyjnej Europy, który ma zwiększyć interoperacyjność we wszystkich administracjach publicznych w Europie.
W kwestii zwiększania partycypacji i włączenia społecznego państwa członkowskie osiągnęły jednak mniejsze postępy i dlatego powinny podjąć większy wysiłek w zapewnieniu bezpieczeństwa w sferze cyfrowej, aby wzmacniać zaufanie.
W sprawozdaniu powyższe wnioski przedstawiono w rozbiciu na poszczególne państwa członkowskie, a także przytoczono przykłady dobrych praktyk dla decydentów, przedsiębiorstw i obywateli.
Źródło: Komisja Europejska
