Eurojust opublikował broszurę przedstawiającą kluczowe czynniki powodzenia dochodzeń i ścigania ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości oraz zbrodni wojennych w UE. Niezbędnym jest przyjęcie przez państwa członkowskie kompletnych ram prawnych określających najpoważniejsze zbrodnie międzynarodowe w prawie krajowym. Aby stworzyć udane przypadki rzeczonych czynności, kraje powinny utworzyć wyspecjalizowane jednostki lub wyznaczyć dedykowany personel. Niezbędna jest alokacja odpowiednich zasobów ludzkich, finansowych i materialnych, a kluczowe znaczenie ma wsparcie polityczne.
Państwa członkowskie odnoszą coraz większe sukcesy w walce z bezkarnością dzięki wsparciu kluczowych podmiotów odpowiedzialności, takich jak Międzynarodowy Trybunał Karny, Organizacja Narodów Zjednoczonych i organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Wspólne zespoły dochodzeniowo-śledcze (JIT), wspomagane przez Eurojust, są coraz częściej wykorzystywane jako skuteczne narzędzie w sprawach o najpoważniejsze przestępstwa o wadze międzynarodowej. Jednym z przykładów jest JIT utworzony w marcu 2022 r. między Ukrainą, Litwą i Polską, który powstał przy wsparciu Eurojustu w ciągu miesiąca od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji na Ukrainę. W zestawieniu podkreślono znaczenie uwzględnienia praw i potrzeb ofiar, świadków oraz przedstawiono szereg przykładów zakończonych pomyślnie spraw.
Od 2016 roku śledztwa i ściganie zbrodni ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości oraz zbrodni wojennych (znanych łącznie jako najpoważniejsze zbrodnie o wadze międzynarodowej), stale rosły w UE. Liczba nowo otwieranych spraw w państwach członkowskich wzrosła o 44% w stosunku do całości spraw z lat 2016-2021.
Trend ten można częściowo przypisać eskalacji konfliktów i popełnianym okrucieństwom w pobliżu granic UE (ostatnio w Ukrainie, Białorusi i Syrii), prowadzących do napływu uchodźców do państw członkowskich. Fakt, iż wśród organów krajowych dostępny jest wyższy poziom specjalistycznej wiedzy w zakresie najpoważniejszych zbrodni o wadze międzynarodowej wyjaśnia również wzrost liczby dochodzeń.
Eurojust, Agencja UE ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych oraz Europejska Sieć ds. dochodzeń i ścigania ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości oraz zbrodni wojennych (the Genocide Network), wspiera krajowe organy ścigania w sprawach o najpoważniejsze zbrodnie międzynarodowe. Razem służą jako centralny węzeł wymiany informacji oraz ekspertyz, a także pomagają jurysdykcjom krajowym, organom międzynarodowym i społeczeństwu obywatelskiemu w koordynowaniu wysiłków w zakresie odpowiedzialności.
W 2014 r. the Genocide Network przyjęła swoją strategię walki z bezkarnością za najpoważniejsze zbrodnie międzynarodowe w UE i państwach członkowskich. Strategia ta, oparta na podstawie zdobytych doświadczeń i najlepszych praktyk określonych przez punkty kontaktowe Sieci, zaleca zestaw środków wspierających krajowe organy wymiaru sprawiedliwości w walce z bezkarnością. Rozwój obserwowany od tego czasu podkreśla oraz potwierdza kluczowe elementy sukcesu w walce z tymi najpoważniejszymi zbrodniami.
Broszurę Key factors for successful investigations and prosecutions of core international crimes do pobrania znaleźć można tutaj.
Źródło: https://www.eurojust.europa.eu/
